آموزش جامع الگوی اسپایک (Spike) و نحوۀ استفاده از آن در فارکس

• حسین طاهری
• بلاگ

الگوی اسپایک (Spike)، یکی از الگوهای پرهیجان در تحلیل تکنیکال است که اگر به‌خوبی روی آن مسلط شوید، می‌توانید سود قابل‌توجهی را به‌دست آورید. بااین‌حال، عدم تشخیص درست آن، می‌تواند به همان اندازه ضرر داشته باشد. به‌طور کلی، الگوی اسپایک به جهش یا سقوط ناگهانی قیمت در یک بازۀ زمانی خیلی کوتاه اشاره می‌کند. این نوسان شدید، آن‌قدر قدرتمند است که به شکل یک کندل سبز یا قرمز بزرگ در نمودار کندل استیک قابل مشاهده است. این مقاله قرار است به طور تخصصی به سوالات شما دربارۀ این الگو پاسخ دهد؛ با ما همراه باشید.

فهرست مطالب

• منظور از الگوی اسپایک (Spike) چیست؟
• دلایل وقوع اسپایک در نمودار قیمت
• چگونه اسپایک را تشخیص دهیم؟
• نحوۀ تشخیص اسپایک با کندل استیک‌ها
• نحوۀ معامله با اسپایک (Spike)
• سخن پایانی
• سوالات متداول

منظور از الگوی اسپایک (Spike) چیست؟

به زبان ساده، هر زمان در یک روند قیمتی، با یک تغییر شدید قیمت در مدت زمان کوتاه مواجه شویم، اصطلاحاً می‌گوییم «اسپایک» رخ داده است. اسپایک در تحلیل تکنیکال، معمولاً زمانی یک خبر شوکه‌کننده منتشر می‌شود، به وجود می‌آید، برای مثال در زمان انتشار اخبار مهم دلار آمریکا از تقویم اقتصادی، احتمال ایجاد یک اسپایک بسیار زیاد است. تشخیص این الگو در انواع نمودارهای کندل استیک، میله‌ای و حتی خطی، امکان‌پذیر است و به همین دلیل، می‌توانید با شناسایی دقیق نقطۀ شروع و پایان اسپایک، سود قابل توجهی داشته باشید. لازم‌به‌ذکر است که در رابطه با تعریف اسپایک در تحلیل تکنیکال، دو دیدگاه وجود دارد، در دیدگاه اول، به تمامی حرکت‌های شارپ و ناگهانی در مارکت، اسپایک می‌گویند، اما در دیدگاه دوم، به حرکت V شکل در نمودار قیمت، اسپایک گفته می‌شود.

اگر به کندل اسپایک در نمودارهای کندل استیک نگاه کنید، این کندل معمولا یک بدنۀ بلند با Shadow (سایه) کوچک دارد. این کندل زمانی رخ می‌دهد که ناحیه سطوح حمایت یا مقاومت در یک زمان کوتاه با قدرت زیاد شکسته می‌شوند. برای مثال در تصویر زیر، یک الگوی اسپایک از نماد طلا (XAUUSD) در تایم‌فریم ۱۵دقیقه مشاهده می‌کنید:

اگر بخواهیم به یک نمونه از اسپایک در تاریخ اشاره کنیم، دوشنبۀ سیاه در بازار سهام آمریکا یکی از بهترین مثال‌ها است. در ۱۹ اکتبر ۱۹۸۷، در یک جهش منفی، میانگین صنعتی داوجونز (US30) در یک جلسۀ معاملاتی، ۲۳درصد سقوط کرد.

ویژگی‌های اصلی الگوی اسپایک

هر اسپایک دارای ۳ ویژگی مهم زیر است:

۱. در بالای الگوی اسپایک (حالت V) یا در پایین آن (در نوک قله یا نقطۀ پایین الگو)، نوسان قیمتی دیده نمی‌شود؛ بلکه فقط یک زاویۀ تند ایجاد می‌شود.

۲. اسپایک، بهترین فرصت برای سودهای هنگفت است؛ اما به همان اندازه می‌تواند خسارت‌بار باشد.

۳. برای تایم‌فریم‌های کوچک، طول هر Spike در حدود ۶ تا ۱۰ پیپ است.

دلایل وقوع اسپایک در نمودار قیمت

دلایل مختلفی می‌تواند باعث ایجاد اسپایک در بازار شود که از جملۀ آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• رویدادهای خبری: بعضی از اخبار مرتبط با بازارهای مالی مانند گزارش‌های اقتصادی، می‌توانند باعث ایجاد اسپایک و نوسانات سریع در مارکت شوند.
• احساسات بازار: احساسات خریداران و فروشندگان نسبت به یک دارایی، می‌تواند باعث هجوم ناگهانی آن‌ها برای خرید یا فروش شود.
• فعالیت بزرگان مارکت: در بعضی موارد، بزرگان مارکت با اهداف خاصی باعث ایجاد اسپایک و جهش قیمتی می‌شوند.
• عوامل تکنیکال: بعضی از مواقع، شکسته‌شدن ناحیۀ مقاومت یا تغییر ناگهانی در بعضی شاخص‌ها باعث به وجود آمدن اسپایک می‌شود.

این نکته را فراموش نکنید که تغییر ناگهانی قیمت با اسپایک ممکن است تأثیر بلندمدت نداشته باشد؛ به همین دلیل بهتر است از همان ابتدا در شناسایی اسپایک با دقت عمل کنید و عوامل مختلف تأثیرگذار را در نظر بگیرید.

چگونه اسپایک را تشخیص دهیم؟

یکی از اصلی‌ترین نشانه‌های الگوی اسپایک، حجم معاملات بسیار زیاد است. این کندل زمانی اتفاق می‌افتد که حجم زیادی از یک دارایی وارد بازار شده یا از آن خارج می‌شود. تغییر ناگهانی قیمت، بیشتر به‌خاطر احساسات خریداران و فروشندگان است. یکی دیگر از نشانه‌های اسپایک، کندل‌های بسیار بلند است که در نمودار ایجاد می‌شود.

تعریف اسپایک (دیدگاه اول)

در دیدگاه اول، الگوی اسپایک به حرکتی شارپ و سریع گفته می‌شود که در یک جهت خاص انجام می‌شود و بعد از قیمت در جهت اسپایک شروع به حرکت می‌کند. این دیدگاه بیشتر در پرایس اکشن سبک ال بروکس کاربرد دارد. ال بروکس به‌عنوان یکی از تریدرها و مربیان معروف در بازارهای مالی، حرکت‌های مارکت را در یک چرخۀ قیمتی در نظر می‌گیرد و معتقد است که قیمت همواره در یک سیکل سه مرحله‌ای حرکت می‌کند. الگوی اسپایک از نظر ال بروکس در سبک معاملاتی پرایس اکشن (Price action)، یکی از سه مرحلۀ این چرخۀ قیمتی است. سه فاز اصلی در سیکل قیمتی البروکس عبارت‌اند از:

• اسپایک (Spike): در این فاز، قیمت با حرکت‌های شارپ و سریع به یک جهت خاص حرکت می‌کند.
• کانال (Channel): پس از اسپایک، قیمت به دلیل داشتن مومنتوم و قدرت خوب، وارد فاز کانال می‌شود. در این فاز، قیمت بین دو خط روند موازی (که مومنتوم کمتر از اسپایک دارند) صعودی یا نزولی حرکت می‌کند.
• تریدینگ رنج (Trading Range): در این فاز، قیمت به حرکت افقی و بدون جهت می‌پردازد و بین دو سطح موازی افقی حرکت می‌کند.

ال بروکس (Al Brooks) معتقد است که قیمت پس از یک حرکت اسپایک، وارد فاز کانال می‌شود، سپس در ادامه، قدرت و مومنتوم قیمت کم‌کم کاهش می‌یابد و قیمت وارد فاز تریدینگ رنج می‌شود. در این فاز، قیمت بدون جهت مشخصی بین دو خط موازی افقی حرکت می‌کند. این دیدگاه می‌تواند به معامله‌گران کمک کند تا در زمان ورود و خروج از معاملات تصمیم‌گیری بهتری داشته باشند. برای مثال در تصویر زیر، یک چرخۀ کامل از نماد یورودلار (EURUSD) در تایم‌فریم ۳۰دقیقه مشاهده می‌کنید:

تعریف اسپایک (دیدگاه دوم)

در دیدگاه دوم، الگوی اسپایک به دو حرکتی شارپ و سریع گفته می‌شود که پشت‌سرهم و در خلاف جهت یکدیگر ایجاد شوند. در حقیقت، الگوی اسپایک در این دیدگاه، شبیه حرف V انگلیسی است. این یعنی در شروع الگو، با توجه به روند قیمتی بازار، به‌صورت صعودی یا نزولی است؛ اما پس از مدت کوتاهی مجدداً مارکت معکوس می‌شود و تمام حرکت قبلی خود را برمی‌گردد. برای مثال در تصویر زیر، یک الگوی اسپایک، طبق تعریف دوم، را مشاهده می‌کنید که در تایم‌فریم یک‌ساعته از جفت‌ارز یوروبه‌دلار ایجاد شده است:

نحوۀ تشخیص اسپایک با کندل استیک‌ها

اگر به نمودارهای کندل اسپایک نگاه کنید، اسپایک به شکل یک کندل بزرگ صعودی یا نزولی دیده می‌شود. دانستن این نکته خالی از لطف نیست که اسپایک در اغلب موارد، بخشی از یک الگوی دیگر است. مثلا الگوهای سر و شانه (Head and shoulders) یا حتی الگوی سقف و کف دوقلو (Double Top and Bottom) از جمله این الگوها هستند. نکتۀ جالب این است که در هر دوی این الگوها، پولبک یا برگشت قیمت اتفاق می‌افتد؛ بنابراین اگر به هر دلیلی نتوانستید اسپایک را شناسایی کنید، می‌توانید همین الگوها را زیر نظر داشته باشید و با اقدام به موقع، وارد معامله شوید و سود قابل توجهی به‌دست آورید.

احتمالاً این سوال برای شما پیش آمده است که نقطۀ شروع و پایان یک اسپایک را چگونه شناسایی کنیم؟ برای اینکه نقطۀ شروع اسپایک را شناسایی کنید، ابتدا باید تریدینگ رنج را با دقت مشخص نمایید. در اغلب مواقع که یک محدودۀ تریدینگ رنج شکسته می‌شود، اسپایک شروع می‌شود. بنابراین، برای شروع، ابتدا محدوده‌های بالا و پایین تریدینگ رنج را مشخص کنید. هر زمان که این محدوده‌ها شکسته شدند، به احتمال زیاد اسپایک آغاز شده است. برای مثال همان‌طور که در مثال زیر مشاهده می‌کنید، قیمت در جفت‌ارز AUDUSD در تایم‌فریم ۵دقیقه در یک فاز تریدینگ بوده است که در ادامه از این محدوده با یک اسپایک نزولی، خارج شده است:

اسپایک واقعی و اسپایک فیک (Fake Spike) چیست؟

شاید عبارت‌های اسپایک واقعی (Real Spike) و اسپایک فیک (Fake Spike) برای شما جدید و کمی گنگ به‌نظر برسند، اما در واقع مفهوم جدیدی را در بر ندارند. در دیدگاه اول از تعریف اسپایک، برای مثال اگر یک اسپایک نزولی رخ دهد و بعد از آن قیمت همچنان به نزول خود ادامه دهد، به چنین اسپایکی که یک روند حرکت نزولی قابل‌توجه ایجاد کرده است، اسپایک واقعی (Real Spike) می‌گویند، اما اگر یک اسپایک نزولی رخ دهد ولی در ادامه قیمت بلافاصله برگردد و در واقع الگوی (V) ایجاد شود، به چنین اسپایکی که نتوانسته است که حرکت جدیدی شروع کنید، اسپایک فیک (Fake) می‌گویند.  در این حالت، روند قیمت پس از یک جهش یا سقوط شدید، دوباره به حالت قبل بر می‌گردد. این حالت بیشتر در مواقع کمبود نقدینگی (لیکوئیدیتی) و همچنین انتشار یک خبر مهم اتفاق می‌افتد و روند قیمت به طرز عجیبی تغییر می‌کند.

نحوۀ معامله با اسپایک (Spike)

در استراتژی ترید با اسپایک، مدیریت ریسک، حرف اول را می‌زند؛ زیرا این الگو به شدت ریسک‌پذیر است و همیشه با حرکات قوی قیمت خود را نشان می‌دهد. بنابراین برای استفاده از اسپایک باید برنامه مدیریت ریسک خود را به خوبی دنبال کرده و برای عکس‌العمل سریع آماده باشید.

برای استراتژی ترید با این الگو، ابتدا بعد از شناسایی نقطه ورود اسپایک، حد ضرر و سود را تعریف کنید. برای این کار، باید سطوح حمایت و مقاومت بعدی را تشخیص دهید و حد سود و ضرر خود را در آن نواحی تعریف نمایید. پس از آن، حجم معامله را مشخص کنید. دقیقا زمانی که قیمت دارایی مورد نظر به کمترین یا بیشترین نقطه در الگوی اسپایک نزدیک شد، در جهت روند بازار وارد پوزیشن شوید. با این کار، همزمان باید به حد سود و ضرر خود نگاه کنید؛ با رسیدن قیمت به حد سود، می‌توانید از پوزیشن معاملاتی خارج شوید.

سخن پایانی

در پایان خوب است بدانید که الگوی اسپایک (Spike) مانند هر الگوی دیگری، نیازمند دانش و اطلاعات کافی برای ورود و خروج از معامله است. دقت کنید که این الگو تا حد زیادی به احساسات بازار مربوط می‌شود؛ بنابراین باید بتوانید رفتار معاملاتی معامله‌کنندگان و اخبار مرتبط با بازار را به‌خوبی تحلیل کنید. همچنین اسپایک به مدیریت ریسک بالایی نیاز دارد؛ بنابراین اگر هنوز برای تجربۀ یک ریسک قابل توجه آماده نیستید، بهتر است روی اسپایک سرمایه‌گذاری نکنید. تنها در صورتی که اطلاعات کافی دربارۀ این مفهوم دارید، می‌توانید سود جذاب و زیادی را تجربه کنید. امیدواریم این مقاله به تمام سوالات شما درباره اسپایک پاسخ داده باشد؛ در غیر این صورت، اگر هنوز سوال یا ابهامی دارید، می‌توانید سوالات خود را در زیر همین مطلب کامنت کنید تا کارشناسان در اسرع وقت به شما پاسخ دهند. 

سوالات متداول

۱. اسپایک (Spike) در بازارهای مالی چیست؟

اسپایک به حرکت ناگهانی و شدید قیمت یک دارایی در یک بازۀ زمانی کوتاه اشاره دارد. این حرکت می‌تواند صعودی (افزایش ناگهانی قیمت) یا نزولی (کاهش ناگهانی قیمت) باشد.

۲. چه عواملی باعث ایجاد اسپایک می‌شوند؟

دلایل مختلفی می‌توانند باعث ایجاد اسپایک شوند، از جمله: انتشار اخبار ناگهانی یا غیرمنتظره، فعالیت معاملات الگوریتمی و فشار ناگهانی فروش یا خرید

۳. اسپایک‌ها چه تأثیری بر بازار می‌گذارند؟

اسپایک‌ها می‌توانند تأثیرات مختلفی از جمله افزایش نوسانات، ایجاد فرصت‌های معاملاتی، جلب توجه سرمایه‌گذاران و ایجاد ترس یا طمع بر مارکت داشته باشند.

۴. چگونه می‌توان از اسپایک‌ها در معاملات استفاده کرد؟

معامله‌گران می‌توانند از اسپایک‌ها برای کسب سود یا جلوگیری از ضرر استفاده کنند. با این حال، مهم است که قبل از معامله در زمان اسپایک، تحقیقات خود را انجام دهید و از دلیل افزایش یا کاهش قیمت مطلع شوید. همچنین باید از حد ضرر برای محدودکردن ضررهای احتمالی استفاده کنید.

حسین طاهری وب‌سایت

حسین طاهری متولد ۱۳۷۸، دارای مدرک تحلیل‌گری بازارهای مالی بین‌المللی و مدرک کارشناسی مهندسی نفت از دانشگاه حکیم سبزواری، از نویسندگان فعال در حوزه بازارهای مالی می‌باشد که ۶ سال تجربه معامله‌گری در بازارهای مالی بین‌المللی دارد.