آموزش اندیکاتور ابر ایچیموکو (Ichimoku)

• حسین طاهری
• بلاگ

به جرات می‌توان گفت، اندیکاتور ایچیموکو (Ichimoku indicator)، یکی از محبوب‌ترین اندیکاتورهای دنیای تحلیل تکنیکال است. به این اندیکاتور، «نمودار ابری ایچیموکو» هم گفته می‌شود. از ظاهر اسم ایچیموکو می‌توان ریشه‌های ژاپنی آن را حدس زد؛ چرا که این نام به معنی «در یک نگاه» به زبان ژاپنی است. نکتۀ جذاب ایچیموکو این است که با یک نگاه به آن می‌توانید به درک مناسبی از روند بازار، قدرت و تمایل خریداران و فروشندگان برسید. بااین‌حال، فرقی نمی‌کند که به تازگی وارد بازارهای مالی شده‌اید یا در این زمینه تجربه دارید؛ در هر صورت، یادگیری ایچیموکو به عنوان پرکاربردترین ابزار تحلیل تکنیکال در کنار دیگر اندیکاتورها، به شدت توصیه می‌شود. برای آشنایی با پادشاه اندیکاتورها، یعنی ایچیموکو کینکو هیو با ما همراه باشید.

فهرست مطالب

• اندیکاتور ایچیموکو چیست؟
• تاریخچۀ اندیکاتور ابر ایچیموکو
• اجزای مهم نمودار ابری Ichimoku چیست؟
• ابر کومو در ایچیموکو (Ichimoku Cloud)
• تنظیمات ایچیموکو در پلتفرم متاتریدر ۵
• استراتژی‌های معاملاتی اندیکاتور ایچیموکو
• معایب ایچیموکو در یک نگاه

اندیکاتور ایچیموکو چیست؟

به زبان ساده، ایچیموکو کینکو هیو (Ichimoku Cloud Chart)، یک اندیکاتور تحلیل تکنیکال پیچیده اما قدرتمند است که به معامله‌گران در شناسایی روند، سطوح حمایتی و مقاومتی و همچنین سیگنال‌های خرید و فروش کمک می‌کند. برای استفاده از این اندیکاتور باید کار با نمودارهای کندل استیک را به‌خوبی بلد باشید. یکی از اصلی‌ترین کاربردهای Ichimoku، شناسایی خطوط حمایتی و مقاومتی است. علاوه‌براین، از ایچیموکو برای اندازه‌گیری شتاب روند قیمتی و همچنین تشخیص رفتار بازار استفاده می‌شود. اگر به دنبال پیش‌بینی و تحلیل روند آینده بازار هستید، اندیکاتور ایچیموکو یکی از بهترین ابزارها برای شماست. این اندیکاتور می‌تواند با تعیین خطوط حمایت و مقاومت و شناسایی نقاط ورود و خروج معاملات، به‌عنوان یک ابزار پیش‌بینی در بازار عمل کند.

در ابتدا، ایچیموکو بیشتر در بازارهای کالا و آتی استفاده می‌شد، اما بعدها معامله‌گران فارکس هم به سودمندی آن پی برده‌اند. این شاخص بیشتر از همه برای معامله‌گرانی مفید است که موقعیت‌های خود را در عرض چند روز باز نگه‌می‌دارند. بنابراین، این سیستم برای بازه‌های زمانی طولانی‌تر بهتر از تایم‌فریم‌های کوچک مانند ۳۰دقیقه یا ۵دقیقه کار می‌کند.

همان‌طور که در تصویر زیر مشاهده می‌کنید، اندیکاتور ایچیموکو محیط گرافیکی کاملاً منحصربه‌فردی دارد. شاید اگر جزو معامله‌گران مبتدی باشید، در ابتدا، کار با این اندیکاتور برای شما دشوار باشد؛ اما جای نگرانی نیست. شما می‌توانید با تسلط کافی روی خطوط و اجزای مختلف این اندیکاتور، به‌راحتی از آن استفاده کنید و به کسب سود قابل‌توجهی از آن برسید.

تاریخچۀ اندیکاتور ابر ایچیموکو

شاید جالب باشد بدانید اولین بار، ایچیموکو به دست یک روزنامه‌نگار ژاپنی به نام گوئیچی هوسودا (Goichi Hosoda) توسعه پیدا کرد. گوئیچی یکی از معامله‌گران حرفه‌ای بود. او بیش از ۳۰سال از عمر خود را صرف مطالعه و توسعۀ ایچیموکو کرد. پس از این تلاش، در نهایت توانست این اندیکاتور را در دهه ۱۹۶۰ برای اولین بار به جامعۀ معامله‌گران ارائه کند.

چرا اندیکاتور ایچیموکو ارائه شد؟

هوسودا معتقد بود که این اندیکاتور می‌تواند به معامله‌گران کمک کند تا تعادل بین نیروهای عرضه و تقاضا را درک کنند و براساس آن تصمیمات معاملاتی آگاهانه‌تری بگیرند. اولین افرادی که از ایچیموکو استفاده کردند، معامله‌گران ژاپنی بودند، اما به تدریج ایچیموکو در میان سایر معامله‌گران دنیا نیز طرفداران زیادی پیدا کرد.

اجزای مهم نمودار ابری Ichimoku چیست؟

اگر اندیکاتور ایچیموکو را به چارت قیمتی مورد نظر خود اضافه کنید، اولین اتفاقی که می‌افتد این است که ۵ خط با رنگ‌های مختلف به چارت اضافه می‌شوند. این ۵ خط، اجزای اصلی نمودار ابری ایچیموکو هستند:

• تنکانسن (Tenkan Sen)
• کیجونسن (Kijun Sen)
• سنکو اسپن A یا Senkou Span A
• سنکو اسپن B یا Senkou Span B
• چیکو اسپن (Chikou Span) 

در ادامه با هرکدام از این خطوط آشنا خواهید شد.

خط تنکانسن (Tenkan Sen) در ایچیموکو

خط تنکانسن (Tenkan Sen) یکی از خطوط اصلی اندیکاتور ایچیموکو است که به آن Conversion Line یا خط برگشت نیز گفته می‌شود. تنکانسن از نقاط میانگین بیشترین قیمت و کمترین قیمت در ۹دورۀ گذشته به‌دست می‌آیند. برای مثال اگر تایم‌فریم معاملاتی شما ۴ساعته باشد، مقدار تنکانسن، میانگینِ کمترین قیمت و بیشترین قیمت در ۹ کندل آخر ۴ساعته است. با ایجاد هر کندل جدید، تنکانسن مجدداً محاسبه می‌شود و نقطۀ جدید در نمودار قیمتی ثبت می‌شود. این فرایند ادامه می‌یابد و از وصل‌شدن این نقاط به یکدیگر، خط تنکانسن ایجاد می‌شود.

یک نکتۀ مهم که باید به آن توجه کنید این است که تنکانسن، با میانگین متحرک نمایی یا میانگین متحرک ساده با دورۀ ۹، کاملاً فرق می‌کند. زیرا تنکانسن تنها با بیشترین و کمترین قیمت در ۹ دورۀ گذشته سروکار دارد، اما یک میانگین متحرک با دورۀ ۹، در محاسبات خود هر ۹ کندل را لحاظ می‌کند و کاری به بیشترین و کمترین قیمت ندارد. اگر از ایچیموکو برای تحلیل روند بازار استفاده می‌کنید؛ خوب است بدانید که در روندهای صعودی، خط تنکانسن در نقش یک سطح حمایتی خواهد بود؛ برعکس در روندهای نزولی، از این خط می‌توانید به عنوان خط مقاومت استفاده کنید. در تصویر زیر، خط تنکانسن را به‌تنهایی روی نمودار روزانۀ طلا (XAUUSD) مشاهده می‌کنید:

کیجونسن (Kijun Sen)

کیجونسن (Kijun Sen) یکی از خطوط اصلی اندیکاتور ایچیموکو است که به آن Base Line نیز گفته می‌شود. کیجونسن از نقاط میانگین بیشترین قیمت و کمترین قیمت در ۲۶دورۀ گذشته به‌دست می‌آیند. برای مثال اگر تایم‌فریم معاملاتی شما ۴ساعته باشد، مقدار کیجونسن، میانگینِ کمترین قیمت و بیشترین قیمت در ۲۶ کندل آخر ۴ساعته است. با ایجاد هر کندل جدید، کیجونسن مجدداً محاسبه می‌شود و نقطۀ جدید در نمودار قیمتی ثبت می‌شود. این فرایند ادامه می‌یابد و از وصل‌شدن این نقاط به یکدیگر، خط کیجونسن ایجاد می‌شود.

یک نکتۀ مهم که باید به آن توجه کنید این است که کیجونسن، با میانگین متحرک نمایی یا میانگین متحرک ساده با دورۀ ۲۶، کاملاً فرق می‌کند. زیرا کیجونسن تنها با بیشترین و کمترین قیمت در ۲۶ دورۀ گذشته سروکار دارد، اما یک میانگین متحرک با دورۀ ۲۶، در محاسبات خود هر ۲۶ کندل را لحاظ می‌کند و کاری به بیشترین و کمترین قیمت ندارد. لازم‌به‌ذکر است که در روندهای صعودی، خط کیجونسن در نقش یک سطح حمایتی خواهد بود؛ برعکس در روندهای نزولی، از این خط می‌توانید به عنوان خط مقاومت استفاده کنید. در تصویر زیر، خط کیجونسن را به‌تنهایی روی نمودار روزانۀ طلا (XAUUSD) مشاهده می‌کنید:

سنکو اسپن A

سنکو اسپن A یکی از خطوط و شاخص‌های بسیار مهم در ایچیموکو است که به شما در تحلیل روند آینده بازار کمک می‌کند. این خط معمولاً به رنگ سبز تیره نمایش داده می‌شود. سنکو اسپن A، در حقیقت از میانگین‌گیری بین مقادیر تنکانسن و کیجونسن به‌دست می‌آید که 26 دوره به جلو منتقل شده است. سنکو اسپن A یکی از قوی‌ترین سطوح حمایت و مقاومتی در اندیکاتور ایچیموکو می‌باشد.

سنکو اسپن B

سنکو اسپن B، یکی از خطوط مهم ایچیموکو است که از میانگین گرفتن بین بیشترین و کمترین قیمت در ۵۲ دورۀ قبلی به‌دست می‌آید و سپس ۲۶ دوره به آینده منتقل می‌شود. این خط یکی از ابزارهای جالب برای پیش‌بینی ۲۶ دورۀ آینده در روند قیمتی است. فرمول محاسبه سنکو B نیز مانند تنکانسن است؛ با این تفاوت که به جای ۹ دوره، باید مقادیر کمترین و بیشترین قیمت برای ۵۲ دورۀ قبل را حساب کنید.

از سنکو اسپن B می‌توانید صعودی یا نزولی بودن روند قیمت را به راحتی تشخیص دهید، برای مثال، اگر این شیب خط به سمت بالا در حال حرکت بود، روند قیمت صعودی است و اگر به سمت پایین حرکت می‌کرد، روند نزولی خواهد بود. از این خط دقیقا مانند Senkou Span A، می‌توانید به عنوان سطوح حمایت و مقاومت در بازار نیز استفاده کنید.

چیکو اسپن (Chikou Span)

چیکو اسپن یکی از جالب‌ترین خطوط ایچیموکو است که به آن «خط تأخیر» یا Lagging Span نیز گفته می‌شود. چیکو اسپن (Chikou Span) همان نمودار قیمت است که به حالت خطی (Line) درآمده است و به اندازۀ ۲۶ دوره، به گذشته منتقل شده است. با کمک چیکو اسپن، شما می‌توانید قیمت کنونی دارایی موردِنظر را با قیمت آن در ۲۶ روز گذشته مقایسه نمایید. از طرفی این خط به شما کمک می‌کند تا روند بازار را به‌خوبی تشخیص داده و قدرت آن را تعیین کنید. در تصویر زیر، چیکو اسپن را روی نمودار روزانۀ طلا (XAUUSD) مشاهده می‌کنید:

ابر کومو در ایچیموکو (Ichimoku Cloud)

ابر کومو (Kumo) که مهم‌ترین بخش‌های اندیکاتور ایچیموکو است که ناحیۀ بین دو خط موسوم به خط سنکو اسپن A و سنکو اسپن B را تشکیل می‌دهد. در واقع اگر سنکو اسپن A، بالاتر از سنکو اسپن B قرار بگیرد، ابر صعودی خواهد بود و نشان‌دهندۀ تمایلات صعودی مارکت است و اگر سنکو اسپن A، پایین‌تر از سنکو اسپن B قرار بگیرد، ابر نزولی خواهد بود و نشان‌دهندۀ تمایلات نزولی مارکت است. در پلتفرم‌های معاملاتی معمولاً، ابر صعودی را سبزرنگ و ابر نزولی را قرمزرنگ نشان می‌دهند. دیدگاه عمومی در رابطه با ایچیموکو این است که اگر قیمت بالای ابر باشد، روند کلی صعودی و اگر قیمت زیر ابر باشد، روند کلی نزولی خواهد بود.

تنظیمات ایچیموکو در پلتفرم متاتریدر ۵

از آن‌جایی‌که اندیکاتور ممکن است در ابتدا کمی برای شما پیچیده و شلوغ به‌نظر برسد، در ادامه قصد داریم، تنظیمات ویژۀ ایچیموکو در پلتفرم متاتریدر ۵ بروکر ایکس چیف را آموزش دهیم. برای این کار ابتدا از بخش پلتفرم‌ها در وبسایت بروکر ایکس چیف به www.xchief.com/fa، پلتفرم متناسب با سیستم معاملاتی خود را دانلود و نصب کنید. بروکر ایکس چیف (xChief) برای طیف گسترده‌ای از کاربران خود، پلتفرم‌های معاملاتی متنوعی ارائه داده است و شما در هر سیستم‌عاملی که بخواهید می‌توانید از پلفترم‌های معاملاتی ایکس چیف استفاده کنید. پس از نصب پلتفرم متاتریدر، ابتدا تنظیمات اولیه را انجام دهید و نمودار قیمتی را آماده کنید. حال برای افزودن اندیکاتور ایچیموکو به چارت موردِنظر، از تب Insert وارد بخش Indicators شوید و از بخش Trend، روی اندیکاتور Ichimoku Kinko Hyo کلیک کنید. مراحل ذکرشده را در تصویر زیر می‌توانید مشاهده کنید:

حال پس از بازشدن پنجرۀ تنظیمات ایچیموکو، برای بهتر دیده‌شدن اجزای ایچیموکو، تنظیمات زیر را اعمال کنید و روی گزینۀ OK کلیک کنید.

• تنکانسن (Tenkan Sen): رنگ نارنجی، ضخامت ۳
• کیجونسن (Kijun Sen): رنگ آبی، ضخامت ۳
• چیکو اسپن (Chikou Span): رنگ مشکی، ضخامت ۱
• ابر صعودی (Up Kumo): رنگ سبز، ضخامت ۵
• ابر نزولی (Down Kumo): رنگ قهوه‌ای، ضخامت ۵

ویژگی منحصربه‌فرد ایچیموکو چیست؟

یکی از ویژگی‌های منحصربه‌فرد ایچیموکو در مقایسه با دیگر اندیکاتورهای موجود، قابلیت استفاده از آن برای پیش‌بینی آینده است. در حقیقت ایچیموکو به شما کمک می‌کند که با‌توجه به موقعیت نسبی قیمت، سطوح حمایت و مقاومت روند آیندۀ بازار را هم تعیین کنید. دقیقا به‌همین دلیل است که ایچیموکو محبوبیت زیادی بین تریدرها و معامله‌گران در بازارهای مختلف پیدا کرده است. ایچیموکو تا حدی محبوب است که عده‌ای آن را نه یک اندیکاتور، بلکه یک سبک معاملاتی کامل در نظر می‌گیرند و عقیده دارند که شما با داشتن ایچیموکو، از هر ابزار دیگری بی‌نیاز هستید. بااین‌حال، فراموش نکنید که استفاده از این اندیکاتور به تنهایی، می‌تواند ریسک قابل‌توجهی داشته باشد؛ به‌همین‌دلیل، معامله‌گران حرفه‌ای برای نتیجۀ بهتر، در کنار دیگر اندیکاتورها استفاده می‌کنند. برای مثال، شما می‌توانید برای تعیین روند حرکتی قیمت، از ایچیموکو در کنار اندیکاتور RSI استفاده کنید.

تفاوت ایچیموکو با میانگین‌های متحرک

شاید تصور کنید که چون ایچیموکو حاصل مقادیر میانگین قیمت در دوره‌های مختلف است، پس همان میانگین متحرک معمولی (مووینگ اوریج) است؛ اما این دو مفهوم تفاوت جدی با هم دارند. اگرچه ایچیموکو و میانگین متحرک هر دو ابزارهای تحلیل تکنیکال هستند که برای شناسایی روندها و سطوح حمایتی و مقاومتی در نمودار قیمت استفاده می‌شوند، اما تفاوت‌های کلیدی بین آن‌ها وجود دارد. برای مثال:

• مووینگ اوریج‌ها، به‌سادگی میانگین قیمت را در یک دورۀ زمانی خاص (مانند ۲۰روز یا ۵۰روز) محاسبه می‌کند.
• اندیکاتور ایچیموکو، از چندین میانگین متحرک خاص، به همراه سطوح پیش‌بینی قیمت و ابر کومو، استفاده می‌کند.
• میانگین متحرک، یک اندیکاتور نسبتاً ساده است که به راحتی می‌توان آن را درک و استفاده کرد.

• اندیکاتور ایچیموکو، یک اندیکاتور پیچیده است که تفسیر آن نیاز به درک کامل اجزای آن دارد.

استراتژی‌های معاملاتی اندیکاتور ایچیموکو

آیا می‌خواهید از ایچیموکو، به سود مناسبی برسید؟ بهترین کار این است که از استراتژی‌های مورد تأیید و راحت برای این کار استفاده کنید. در ادامه به معرفی ۲ استراتژی برتر از ایچیموکو خواهیم پرداخت.

استراتژی کراس (تقاطع) تنکانسن و کیجونسن

استراتژی کراس تنکانسن و کیجونسن یکی از روش‌های محبوب تحلیل تکنیکال در اندیکاتور ایچیموکو است که برای شناسایی فرصت‌های خرید و فروش در بازارهای مالی استفاده می‌شود. این استراتژی بر اساس تقاطع دو خط کلیدی تنکانسن و کیجونسن بنا شده است. براساس این استراتژی، اگر تنکانسن صعودی بوده و در همین وضعیت، کیجونسن را قطع کند، این وضعیت، می‌تواند به‌عنوان یک سیگنال خرید تلقی شود. لازم‌به‌ذکر است اگر کراس تنکانسن و کیجونسن در بالای ابر رخ دهد، سیگنال خرید، قدرت بیشتری خواهد داشت. اما اگر کراس تنکانسن و کیجونسن درون ابر رخ دهد، سیگنال خرید، قدرت زیادی نداشته و احتمال ضررکردن در معامله وجود خواهد داشت. تمام این شرایط برای حالت نزولی نیز صادق است. در این روش، حد ضرر را همواره کمی دورتر از کیجونسن قرار می‌دهند.

استراتژی کراس کیجونسن (کیجنسن) و قیمت

این استراتژی بر اساس موقعیت قیمت نسبت به خط کیجونسن بنا شده است. براساس این استراتژی، اگر قیمت صعودی بوده و در همین وضعیت، کیجونسن را قطع کند، این وضعیت، می‌تواند به‌عنوان یک سیگنال خرید تلقی شود. لازم‌به‌ذکر است اگر کراس قیمت و کیجونسن در بالای ابر رخ دهد، سیگنال خرید، قدرت بیشتری خواهد داشت. اما اگر این کراس درون ابر رخ دهد، سیگنال خرید، قدرت زیادی نداشته و احتمال ضررکردن در معامله وجود خواهد داشت. تمام این شرایط برای حالت نزولی نیز صادق است. در این روش، حد ضرر را همواره کمی دورتر از کیجونسن قرار می‌دهند.

معایب ایچیموکو در یک نگاه

تا اینجا در مورد مزایای و ویژگی‌های منحصر به فرد ایچیموکو صحبت کردیم. از آن‌جایی‌که در بازارهای مالی، هیچ روش و ابزاری همواره و مطلقاً سودآور نیست، بنابراین منطقی است که معایب این اندیکاتور ژاپنی را بررسی کنیم:

یکی از معایب ایچیموکو این است که عملکرد آن براساس اطلاعات قیمتی در زمان گذشته است. داده‌ها و رویدادهای گذشته، ممکن است همیشه در یک سیکل تکرارشونده قرار نداشته باشند و به‌همین دلیل خیلی نمی‌توان به آن‌ها برای تحلیل روند آیندۀ بازار، استناد کرد. بنابراین ایچیموکو هم مانند سایر ابزارهای تحلیل تکنیکال، می‌تواند اطلاعات نادرستی به شما ارائه کند و ضروری است که شما همواره مدیریت ریسک را رعایت کنید. برای افزایش بهره‌وری شما می‌توانید از ایچیموکو در کنار ابزارهای دیگری مانند فیبوناچی یا خطوط حمایت و مقاومت استفاده کنید. در جدول زیر می‌توانید مزایا و معایب اندیکاتور ایچیموکو را در کنار هم مشاهده کنید:

سخن پایانی

اندیکاتور ایچیموکو یک ابزار قدرتمند و همه جانبه برای تحلیل تکنیکال است که می‌تواند به معامله‌گران در شناسایی فرصت‌های معاملاتی سودآور کمک کند. بااین‌حال، به خاطر داشته باشید که هیچ اندیکاتوری کامل نیست و ایچیموکو نیز از این قاعده مستثنی نیست. برای استفادۀ مؤثر از این اندیکاتور، درک کامل نحوۀ عملکرد آن و تفسیر سیگنال‌های آن ضروری است. همچنین باید از ایچیموکو در کنار سایر اندیکاتورها و روش‌های تحلیل استفاده کنید تا دیدگاه جامع‌تری از بازار داشته باشید.

به نظر شما، آیا اندیکاتور ایچیموکو به‌همان اندازه که محبوبیت دارد؛ واقعا کارآمد و مفید است؟ چه اندیکاتورهایی را می‌توان در کنار این ایچیموکو استفاده کرد؟ لطفاً نظر خود را زیر همین مطلب، با ما در میان بگذارید.

سوالات متداول

۱. اندیکاتور ایچیموکو چیست؟

ایچیموکو یک اندیکاتور تحلیل تکنیکال جامع است که اطلاعات جامعی را در مورد روند، سطوح حمایتی و مقاومتی، و سیگنال‌های خرید و فروش ارائه می‌دهد. این اندیکاتور از چندین خط و ابر تشکیل شده است که بر اساس محاسبات ریاضی و قیمت‌های گذشته ترسیم می‌شوند.

۲. مزایای استفاده از اندیکاتور ایچیموکو چیست؟

از مزایای ایچیموکو می‌توان به همه جانبه بودن، تطبیق‌پذیری بالا و دقیق بودن اشاره کرد.

۳. معایب استفاده از اندیکاتور ایچیموکو چیست؟

از معایب ایچیموکو می‌توان به پیچیده‌بودن، تأخیر داشتن، اطلاعات زیاد و نیاز به تأییدیه‌های دیگر اشاره کرد.

۴. چگونه می‌توان از اندیکاتور ایچیموکو در معاملات استفاده کرد؟

از ایچیموکو می‌توان برای شناسایی روندها، سطوح حمایتی و مقاومتی، و سیگنال‌های خرید و فروش استفاده کرد. برای تفسیر سیگنال‌های ایچیموکو، باید به موقعیت خطوط و ابر آن نسبت به قیمت توجه کنید. همچنین باید از ایچیموکو در کنار سایر اندیکاتورها و روش‌های تحلیل استفاده کنید تا دیدگاه جامع‌تری از بازار داشته باشید.

حسین طاهری وب‌سایت

حسین طاهری متولد ۱۳۷۸، دارای مدرک تحلیل‌گری بازارهای مالی بین‌المللی و مدرک کارشناسی مهندسی نفت از دانشگاه حکیم سبزواری، از نویسندگان فعال در حوزه بازارهای مالی می‌باشد که ۶ سال تجربه معامله‌گری در بازارهای مالی بین‌المللی دارد.